Inzet van dwangmiddelen door het OM

Soms is het in het kader van het onderzoek nodig dat er zogenaamde dwangmiddelen worden ingezet. Het OM wil bijvoorbeeld uw huis doorzoeken of uw telefoon aftappen. Het OM kan deze dwangmiddelen niet zomaar inzetten. De inzet van een dwangmiddel is altijd verbonden aan bepaalde wettelijke regels.

Zo is het doorzoeken van uw woning of plaatsen van een telefoontap een inbreuk op de privacy. Dit is dan ook alleen toegestaan als het strafbare feit een dermate ernstige inbreuk op de rechtsorde oplevert dat de inzet van het dwangmiddel gerechtvaardigd is.

Een voorbeeld.

De rechtbank in Amsterdam heeft bijvoorbeeld geoordeeld dat het enkel in bezit hebben van hennep geen misdrijf is, dat zonder meer een ernstige inbreuk op de rechtsorde oplevert. Dit kan anders zijn als er bijvoorbeeld sprake is van handel in hennep in georganiseerd verband en op grootschalige wijze. Omdat daar in dit geval geen sprake van was, was ten onrechte een telefoontap aangeled.

Nog een voorbeeld.

De rechtbank Dordrecht oordeelde dat een telefoontap niet gerechtvaardigd was bij een tasjesroof. Het ging hierbij om diefstal van een tas op de openbare weg. Het geweld bestond uit het door een enkele ruk uit de handen van het slachtoffer trekken van de tas. Dit leverde volgens de rechtbank in dit geval geen ernstige inbreuk op de rechtsorde op.

Maar een rechtbank kan bij een vergelijkbaar misdrijf ook tot een andere conclusie komen.

Nog een voorbeeld.

De rechtbank Utrecht was bij een tasjesroof van mening dat een telefoontap wel gerechtvaardigd was. De inhoud van de tas (een hoeveelheid diamanten met een straatwaarde van 4 – 5 miljoen euro) maakte tezamen met de verdenking dat het ging om een crimineel verband dat er wel sprake was van een ernstige inbreuk op de rechtsorde.

Als het OM in strijd met de wettelijke regels toch bepaalde dwangmiddelen inzet, kan dit in het uiterste geval tot gevolg hebben dat de officier van justitie niet ontvankelijk wordt verklaard. Dit leidt er dan toe dat u niet verder vervolgd kunt worden. Ook is he mogelijk dat het bewijs dat door het dwangmiddel is verkregen niet mag worden meegenomen. In sommige gevallen kan het onterecht inzetten van dwangmiddelen leiden tot vrijspraak, bijvoorbeeld als er naast dat bewijs bijvoorbeeld geen andere bewijsmiddelen zijn.

Bekende dwangmiddelen zijn:

• aanhouding op heterdaad (u wordt betrapt tijdens het plegen van het strafbare feit of kort erna)
• aanhouding buiten heterdaad
• inverzekeringstelling
• voorlopige hechtenis
• onderzoek aan kleding en lichaam
• inbeslagneming van goederen
• het betreden van plaatsen ter aanhouding
• het doorzoeken van plaatsen ter aanhouding
• het betreden van plaatsen ter inbeslagneming
• het doorzoeken van vervoermiddelen ter inbeslagneming
• het binnentreden van een woning
• het leggen van telefoontaps