Wat is conservatoir beslag?

Bij beslag wordt ook wel een onderscheid gemaakt tussen conservatoir en executoriaal beslag. Conservatoir beslag is in de praktijk beslag dat gelegd wordt voorafgaand of tijdens een gerechtelijke procedure. Is de procedure afgerond en wil de tegenpartij nog steeds niet betalen, dan spreekt met van executoriaal beslag.

Conservatoir beslag

Het woord ‘conservatoir’ is afgeleid van het werkwoord ‘conserveren’ dat ‘bewaren’ betekent. Je zou kunnen zeggen dat de goederen waarop conservatoir beslag wordt gelegd als het ware worden bewaard totdat de rechter door middel van een vonnis duidelijk heeft gemaakt wat er met dat betreffende goed moet gebeuren.

Een voorbeeld.

Joris heeft een vordering op Jeroen. Jeroen heeft geen baan, geen geld, geen auto, maar wel een huis waar geen hypotheek op zit. Jeroen betaalt de vordering niet en zegt dat hij van plan is om naar het buitenland te gaan. Joris ziet bovendien dat Jeroen zijn huis te koop heeft gezet.

Joris vreest nu dat Jeroen snel zijn huis gaat verkopen en naar het buitenland zal vertrekken zonder de vordering van Joris te betalen. Het enige dat nog waarde heeft én van Jeroen is, is het huis. Het huis is dan dus het enige waarmee Jeroen nog ‘verhaal biedt’ voor de vordering van Joris.

Er moet snel gehandeld worden. Een procedure bij de rechtbank duurt vrij lang en ondertussen kan Jeroen zijn huis al lang verkocht hebben. Wat nu? Joris gaat naar een advocaat en die weet een oplossing.

De advocaat dient een verzoekschrift in bij de rechtbank waarin hij verzoekt om voorafgaande aan de procedure al beslag te mogen leggen op het huis van Jeroen. Omdat de advocaat stelt dat er gegronde vrees bestaat dat Jeroen de vordering niet aan Joris zal voldoen, en het huis de enige zekerheid vormt voor het verhaal voor de vordering van Joris, geeft de rechter aan Joris toestemming om conservatoir beslag te leggen op het huis van Jeroen.

Jeroen weet dus nog van niets als de deurwaarder ineens beslag legt op zijn huis. Deze beslaglegging voorkomt dat Jeroen zijn huis kan overdragen aan een koper. Het conservatoire beslag is slechts een tijdelijke maatregel. De rechter staat een conservatoir beslag alleen toe als de eisende partij kort na het beslag een procedure start waarin de rechter zich definitief over de situatie zal uitlaten.

Zo kan het best zijn dat de rechter in het bovenstaande voorbeeld uiteindelijk van mening is dat Jeroen helemaal geen geld schuldig is aan Joris. Als de rechter dit in een vonnis uitspreekt, komt het conservatoire beslag automatisch te vervallen. Jeroen mag dan weer doen met zijn huis wat hij wil.

Komt de rechter echter tot de conclusie dat Jeroen inderdaad nog geld schuldig is aan Joris, dan mag Joris het huis van Jeroen verkopen als hij blijft weigeren om zijn schuld terug te betalen.

Verrassingseffect van conservatoir beslag

Conservatoir beslag heeft meestal een verrassingseffect op degene die met het beslag geconfronteerd wordt. Er is meestal geen waarschuwing vooraf.

Iemand mag niet zomaar via een deurwaarder conservatoir beslag laten leggen op uw spullen, uw huis of uw bankrekening. De eisende partij zal hiervoor (via een advocaat) om toestemming moeten vragen bij de rechter.

Via een verzoekschrift moet de eisende partij de rechter duidelijk maken dat hij vreest dat u bepaalde goederen of geld zult verduisteren. Dit wordt door de rechter vaak summier getoetst. In het algemeen geeft een rechter vrij snel toestemming om bij een schuldenaar conservatoir beslag te leggen.

Alleen als een tegenpartij van plan is om beslag op uw loon te leggen, krijgt u in het algemeen de mogelijkheid om door de rechter gehoord te worden voordat de rechter een beslissing neemt over het conservatoire beslag. In de meeste andere gevallen hoort u dus pas achteraf, als de deurwaarder het beslag gelegd heeft, dat de rechter toestemming verleend heeft.

Wat kan ik doen als ik het met het conservatoir beslag niet eens ben?

Als u geconfronteerd wordt met (conservatoir) beslag, heeft u eigenlijk twee mogelijkheden

1.
U wacht de gerechtelijke procedure af die de beslagleggende partij verplicht moet starten. Als u van het beslag verder weinig last heeft (u bent bijvoorbeeld toch niet van plan om de spullen waarop beslag gelegd is te verkopen), kunt u ervoor kiezen om rustig af te wachten.

Degene die bij u beslag heeft laten leggen, moet binnen een korte termijn, meestal binnen 30 dagen, een gerechtelijke procedure tegen u starten. In deze procedure zal de rechter beslissen wie er gelijk heeft en of het beslag terecht gelegd is. Als de tegenpartij deze procedure verliest, komt het beslag automatisch te vervallen.

2.
U start een kort geding (spoedprocedure) om de rechter te overtuigen van het feit dat het beslag ten onrechte gelegd is. Als het beslag u belemmert omdat u de spullen waarop beslag gelegd is graag wilt verkopen, kunt u overwegen om een kort geding procedure te starten. U moet dan wel over stevige bewijzen beschikken om de rechter duidelijk te maken, dat het beslag van de tegenpartij absoluut onterecht gelegd is.

Bij twijfel zal de rechter het beslag niet opheffen, maar aangeven dat hij in een meer uitgebreide procedure (die meer tijd in beslag neemt) beter kan onderzoeken wie er nu eigenlijk gelijk heeft.