Vertrouwensfunctie vereist verklaring van geen bezwaar

Iedereen die werkzaam is of wil zijn in een zogenaamde vertrouwensfunctie moet beschikken over een ‘verklaring van geen bezwaar’. Dat is wat anders dan een ‘verklaring omtrent het gedrag’.

Vertrouwensfunctie

Bij functies waarin men de nationale veiligheid kan schaden, spreekt men van vertrouwensfuncties. Bij een vertrouwensfunctie kunt u bijvoorbeeld denken aan een beleidsmedewerker op het ministerie die met gevoelige informatie te maken krijgt maar ook aan iemand die als koerier wel eens op Schiphol komt in de nabijheid van vliegtuigen.

U mag dergelijke vertrouwensfuncties alleen vervullen als u in het bezit bent van een verklaring van geen bezwaar. Deze verklaring wordt pas afgegeven na het afronden van een zogenaamd veiligheidsonderzoek.

Veiligheidsonderzoek

Het veiligheidsonderzoek wordt uitgevoerd door de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD). Dit onderzoek kent drie gradaties: de zogenoemde A-, B- en C-onderzoeken. Deze indeling komt overeen met de indeling van de vertrouwensfuncties eveneens onderverdeeld in categorie A, B en C.

De A-onderzoeken zijn het zwaarst qua diepgang en omvang. Een A-onderzoek omvat naast een administratief onderzoek ook een zogenaamd veldonderzoek, hierbij worden gesprekken gevoerd met referenten en informanten. Een B- en C-onderzoek is in principe alleen een administratief onderzoek.

Het onderzoek naar de bovengenoemde koerier die voor zijn werkzaamheden ook op Schiphol komt, het zogenoemde Veiligheidsonderzoek voor de Burgerluchtvaart, valt onder categorie B.

Justitieel verleden speelt belangrijke rol

Tijdens veiligheidsonderzoek wordt gekeken of u betrokken bent bij staatsgevaarlijke activiteiten of bij anti-democratische organisaties. Tevens wordt er gelet op uw justitiële verleden. Bent u verdachte van een misdrijf of bent u hiervoor veroordeeld?

Wat veel mensen zich niet realiseren is dat men ook kijkt of u in het verleden een transactieaanbod hebt geaccepteerd. Ook het aanvaarden van een transactievoorstel (lees: het betalen van een boete om verdere strafvervolging te voorkomen) kan leiden tot het weigeren van de verklaring van geen bezwaar.

Als u bijvoorbeeld ooit een transactieaanbod hebt geaccepteerd in verband met een jeugdzonde, bijvoorbeeld wegens een geringe diefstal, kan dit een grond vormen om de verklaring van geen bezwaar te weigeren. Er wordt dan onder meer gekeken naar de hoogte van het transactievoorstel van destijds.

Een ander belangrijk aspect is van het veiligheidsonderzoek is dat ook uw partner hierbij wordt betrokken. U dient dus ook de gegevens van uw partner te vermelden.

De wettelijke behandelduur van het veiligheidsonderzoek bedraagt acht weken.

Verklaring van geen bezwaar

Bij een gunstige uitkomst van het veiligheidsonderzoek, dit betekent dat er volgens de AIVD niet of nauwelijks sprake is van een veiligheidsrisico, wordt de verklaring van geen bezwaar door de AIVD afgegeven. Zowel de werknemer die de vertrouwensfunctie gaat vervullen als de werkgever die de werknemer heeft aangemeld ontvangen hiervan schriftelijk bericht.

Maar ook als de verklaring geweigerd wordt, zal het bericht zowel aan de werknemer als ook aan de werkgever gezonden worden.

Voor een werkgever is een eventuele weigering geen advies, maar een bindend besluit. Dit betekent dat de werkgever u niet mag aanstellen in de vertrouwensfunctie als de verklaring van geen bezwaar geweigerd wordt. De uitkomst van het AIVD onderzoek is dus bindend.

Bezwaar en beroep

Tegen het besluit waarin de afgifte van de verklaring van geen bezwaar wordt geweigerd kunt u als werknemer binnen zes weken bezwaar indienen. Als dit bezwaar niet tot het gewenste resultaat leidt, kunt u vervolgens bij een onafhankelijke bestuursrecht in beroep.

De weigering van de afgifte van een verklaring van geen bezwaar heeft voor de werknemer altijd grote gevolgen aangezien hij niet in de beoogde vertrouwensfunctie kan worden aangesteld. Maar naast eventuele financiële gevolgen loopt de werknemer het risico dat zijn vertrouwensrelatie met de werkgever ook op het spel komt te staan.

Mocht u dus geconfronteerd worden met een weigering van de afgifte van een verklaring van geen bezwaar, wacht dan niet af en win direct juridisch advies in.

Heeft u een vraag over de verklaring van geen bezwaar of wilt u reageren op deze column? Robert-Jan Schenkman is verbonden aan Westhoff Advocaten en als advocaat gespecialiseerd in bestuursrecht. Uw reactie is welkom op rjschenkman@westhoff.nl