De Nationale Echtscheidingsmonitor 2025

Op vrijdag 12 september 2025 vindt de Dag van de Scheiding plaats. Een moment om stil te staan bij het respectvol en deskundig beëindigen van relaties. Ter gelegenheid hiervan presenteert Judex de Nationale Echtscheidingsmonitor. Een analyse van de feiten, cijfers en actuele trends rondom scheiden in Nederland.

In eerdere edities stond de opkomst van online scheiden tijdens de coronaperiode (2020-2021) centraal en werden de eerste signalen van de wooncrisis zichtbaar (2022-2023). In 2025 kijken we verder: de gevolgen van die aanhoudende uitdagingen zorgen ervoor dat steeds meer stellen behoefte hebben aan maatwerk en persoonlijke begeleiding.

Dat beeld zien we terug in gesprek met Geert de Haas, advocaat bij Judex Legal, in de ervaringen van onze mediators en in de hulpvragen die bij Judex binnenkomen. Online scheiden blijft een uitstekende en efficiënte oplossing voor stellen die het overal over eens zijn. Maar zodra de situatie complexer wordt, groeit de behoefte aan een mediator die als onafhankelijke bemiddelaar helpt om goede afspraken te maken.

In deze editie van de monitor gaan we dieper in op drie thema’s die vandaag de dag een grote rol spelen:

• De woonscheiding: Wat als verhuizen (nog) niet mogelijk is? We belichten creatieve oplossingen en het belang van duidelijke afspraken.
• De grijze scheiding: Steeds meer 50-plussers kiezen voor een nieuwe start, met specifieke financiële en emotionele uitdagingen.
• Duurzame financiële afspraken: Heldere afspraken nu voorkomen conflicten later. We kijken naar financiële valkuilen en het belang van een realistisch toekomstplan.

Daarnaast presenteren we de meest recente cijfers. In de echtscheidingskaart van Nederland analyseren we de data van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) over 2024 en laten we zien in welke regio’s de meeste en minste huwelijken zijn ontbonden.

Zo biedt de Nationale Echtscheidingsmonitor 2025 een compleet en actueel beeld van scheiden in Nederland: een landschap waarin snelheid en efficiëntie steeds vaker plaatsmaken voor zorgvuldigheid, maatwerk en de waarde van persoonlijke begeleiding.

De echtscheidingskaart van Nederland: regionale verschillen in 2024

Elke scheiding is een persoonlijk verhaal, maar samen laten ze een breder maatschappelijk beeld zien. De jaarlijkse cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) maken duidelijk waar in Nederland de meeste en minste huwelijken zijn ontbonden. Deze regionale verschillen vormen de basis voor de thema’s die we in deze monitor verder uitwerken. Waar werden in 2024 de meeste huwelijken ontbonden, en waar bleven echtparen juist vaker bij elkaar?

Landelijke trend

In 2024 werden in totaal 25.386 huwelijken door echtscheiding ontbonden. Dat is een lichte daling ten opzichte van 2023. Deze afname past in de trend die we al sinds de Nationale Echtscheidingsmonitor van 2020 signaleren: het aantal formele scheidingen neemt af, terwijl de onderliggende situaties vaak juist complexer worden.

Lokale hotspots

Op gemeentelijk niveau zien we duidelijke verschillen. De top 5 gemeenten met het hoogste relatieve aantal echtscheidingen in 2024:

1. Schiermonnikoog – 17,9 per 1.000 gehuwden
2. Heerlen – 12,2 per 1.000 gehuwden
3. Vaals – 11,4 per 1.000 gehuwden
4. Baarle-Nassau – 11,3 per 1.000 gehuwden
5. Brunssum – 11,1 per 1.000 gehuwden

Voor Schiermonnikoog geldt dat het kleine inwonertal zorgt voor een relatief hoog cijfer bij slechts enkele scheidingen. De andere gemeenten, met name de cluster in Zuid-Limburg (Heerlen, Vaals en Brunssum), laten een meer structureel beeld zien.

Gemeenten met de laagste cijfers

Aan de andere kant van het spectrum vinden we gemeenten waar scheiden juist zelden voorkomt. Net als in eerdere jaren gaat het vooral om gemeenten in de zogenoemde ‘Bible Belt’. De top 5 gemeenten met het laagste relatieve aantal echtscheidingen in 2024:

1. Staphorst – 2,5 per 1.000 gehuwden
2. Zwartewaterland – 2,6 per 1.000 gehuwden
3. Oldebroek – 3,5 per 1.000 gehuwden
4. Eemnes – 3,7 per 1.000 gehuwden
5. Renswoude – 3,8 per 1.000 gehuwden

Meer dan cijfers alleen

Achter deze cijfers gaan verhalen schuil van mensen die keuzes maken in vaak lastige omstandigheden. Lokale factoren, zoals de woningmarkt of sociale structuur spelen hierin een belangrijke rol. Daarom is een ‘one-size-fits-all’ aanpak niet altijd passend. Een woningprobleem in Zuid-Limburg vraagt om een andere aanpak dan een financieel vraagstuk in de Bible Belt. Juist hier komt de waarde van lokale mediation naar voren: een mediator die niet alleen de juridische kaders kent, maar ook de regionale context begrijpt en meeneemt in het vinden van oplossingen.

Wonen na de scheiding: samen onder één dak in tijden van woningnood

Het fenomeen woonscheiding werd in de Nationale Echtscheidingsmonitor 2023 voor het eerst genoemd als een groeiende trend. In 2024 is dit uitgegroeid tot een structureel probleem. Door de krappe en dure woningmarkt zijn veel stellen genoodzaakt om na hun scheiding nog een tijd samen te wonen. Een situatie die zwaar kan zijn, maar waarvoor steeds meer creatieve oplossingen worden gezocht. De advocaat van Judex Legal bevestigt dit beeld:

“We zien mensen die tijdelijk in een caravan, op een boot of zelfs in de auto wonen. Het is echt een probleem.”
– Geert de Haas, advocaat Judex Legal

De impact van de vastgelopen woningmarkt is groot. In Zuid-Limburg, waar ook veel scheidingen voorkomen, zien we de gevolgen duidelijk. In de Randstad speelt het tekort aan betaalbare huurwoningen juist een hoofdrol. Een mediator verwoordt: “Je merkt het vooral aan dat er geen huurwoningen beschikbaar zijn. Dat mensen wel weg willen, maar gewoon niet kúnnen.”

Een dubbele uitdaging

Een woonscheiding stelt ex-partners voor twee uitdagingen: Emotioneel is het lastig een nieuw leven op te bouwen terwijl je nog dagelijks met elkaar onder één dak leeft. Praktisch is het bijvoorbeeld lastig betreft verdeling. Hoe verdeel je de kosten, de ruimtes en de omgang met nieuwe partners? Zonder afspraken ligt conflict op de loer.

De weg vooruit: afspraken maken

Mediation kan helpen om orde te scheppen in deze lastige periode. Een onafhankelijke bemiddelaar vertaalt verwachtingen naar concrete afspraken. Drie bouwstenen daarbij zijn:

1. Een tijdelijk woonconvenant
   • Duidelijke afspraken over kosten (huur/hypotheek, boodschappen).
   • Een schema voor het gebruik van gezamenlijke ruimtes.
   • Regels rondom privacy en het ontvangen van gasten.
   • Een eindpunt: een termijn of voorwaarde waarop de woonsituatie stopt.
2. Ruimte creëren
   • Accepteer dat jullie tijdelijk huisgenoten zijn met één doel: deze fase zo goed mogelijk doorkomen.
   • We zien steeds vaker dat mensen kiezen voor alternatieve woonoplossingen, zoals een chalet of caravan, zeker nu regels voor permanente bewoning versoepeld zijn.
3. Vooruitdenken
   • Een mediator wijst op mogelijke valkuilen en helpt bij het stellen van realistische termijnen.
   • Een lokale mediator kan bovendien inspelen op de specifieke situatie op de regionale woningmarkt.

Een woonscheiding is verre van ideaal, maar goede afspraken brengen rust en duidelijkheid. Met hulp van een mediator wordt een moeilijke noodzaak omgezet in een werkbare tijdelijke oplossing.

De grijze scheiding: steeds meer 50-plussers kiezen voor een nieuwe start

Scheiden is al lang niet meer iets dat vooral jonge gezinnen treft. Een opvallende trend van de afgelopen jaren is de zogenoemde grijze scheiding. Vaak gaat het om een bewuste keuze voor persoonlijke vrijheid of geluk, gemaakt op een leeftijd waarop de vraag “wat wil ik nog?” centraal staat. Soms spelen ook financiële redenen mee. Een mediator vertelt:

“Ik zie koppels met een LAT-relatie die formeel scheiden omdat een alleenstaande AOW hoger is.”
– Robert den Nijs, mediator Judex Scheiden

Hier ligt soms een trieste reden aan ten grondslag. Een voorbeeld uit de praktijk is een scheiding omdat een van de partners door dementie in een verpleeghuis woont. De achterblijvende partner houdt dan meer over als alleenstaande. 

Volgens cijfers van het CBS uit 2024 gold bij 44% van alle scheidingen dat minstens één van de partners 50 jaar of ouder was. Dat betekent dat in één jaar tijd meer dan 10.000 huwelijken eindigden in een grijze scheiding.

Tweede of eerste huwelijk: de financiële puzzel

De advocaat van Judex Legal merkt op dat het bij grijze scheidingen relatief vaak om een tweede of later huwelijk gaat. Deze relaties zijn doorgaans korter en daardoor eenvoudiger af te wikkelen: er is minder gezamenlijk vermogen opgebouwd en er zijn minder gezamenlijke verplichtingen. Maar dat beeld geldt niet altijd. Bij eerste huwelijken die tientallen jaren hebben geduurd, is de situatie vaak juist complexer. Daar spelen vermogens, pensioenen en emotionele verbindingen een veel grotere rol.

Voor 50-plussers is een scheiding in dat geval financieel complexer dan bij jongere stellen. Pensioenverevening, opgebouwde vermogens en huizen met forse overwaarde maken de verdeling ingewikkeld. Een mediator geeft een voorbeeld: “Ze hadden verder niet veel, maar wel een huis met een overwaarde van zes ton. Toch durfden ze niet de stap te zetten om het te verkopen.” De combinatie van emotionele drempels en financiële keuzes vraagt om zorgvuldige begeleiding.

Een emotionele laag

Naast de financiën speelt ook de familiedynamiek een belangrijke rol. Kinderen en kleinkinderen worden vaak direct geraakt door de scheiding. Soms zijn volwassen kinderen zelfs praktisch betrokken, bijvoorbeeld door hun ouders te helpen bij het online afhandelen van afspraken. Dit laat zien hoe breed de impact van een grijze scheiding kan zijn.

De rol van de mediator

Juist door deze combinatie van financiële én emotionele factoren is begeleiding essentieel. Een mediator helpt overzicht te brengen, voorkomt escalatie en ondersteunt bij het maken van werkbare afspraken. Zo wordt een moeilijke periode omgezet in een kans op een nieuwe start.

Duurzame financiële afspraken: de basis voor een gezonde toekomst

Een scheiding is pas echt afgerond als ook de financiële banden zorgvuldig zijn doorgesneden. Onduidelijke afspraken zijn de belangrijkste oorzaak van conflicten achteraf. Door valkuilen te vermijden en realistische keuzes te maken, ontstaat er rust en een stevig fundament voor de toekomst.

Valkuil 1: Blinde vlekken in vermogen

Naast bekende posten zoals het huis of de auto zijn er vaak vermogensbestanddelen die over het hoofd worden gezien. Een mediator vertelt: “Extra pensioenrekeningen worden vaak vergeten. Mensen zien dat als pensioen, terwijl het gewoon vermogen is.” Ook spaargeld kan tot problemen leiden als de verdeling niet eerlijk gebeurt: “Wie dit niet goed regelt, kan later zelfs in de knel komen met schenkbelasting.”

De oplossing: Een volledig overzicht van alle vermogensbestanddelen is de eerste stap. Tijdens mediation worden deze zorgvuldig in kaart gebracht en verdeeld.

Valkuil 2: Onrealistische verwachtingen

Na een scheiding verandert de financiële realiteit. Twee huizen kosten meer dan één en leven van één inkomen is anders dan leven van twee. Zonder realistisch beeld kunnen teleurstellingen en problemen ontstaan.

De oplossing: Samen een begroting opstellen voor de twee nieuwe huishoudens maakt direct zichtbaar wat haalbaar is. Zo ontstaan afspraken die financieel realistisch zijn, bijvoorbeeld over partneralimentatie.

Valkuil 3: Emotionele beslissingen

Het huis en het nabestaandenpensioen zijn vaak beladen onderwerpen. Een advocaat wijst op een veelvoorkomende fout: “Mensen doen soms te makkelijk afstand van partneralimentatie of nabestaandenpensioen, omdat ze onafhankelijk willen zijn of niets meer van hun ex willen ontvangen. Maar die keuze heeft grote financiële gevolgen.”

De oplossing: Emoties en financiën scheiden. Mediation biedt een neutraal kader om opties – zoals blijven wonen, verkopen of tijdelijk verhuren – rustig door te rekenen. Zo ontstaat een beslissing die niet alleen goed voelt, maar ook financieel houdbaar is.

Van financiële stress naar financiële rust

Een duurzaam financieel plan komt niet vanzelf. Het vraagt om structuur, realisme en begeleiding. Mediation helpt om valkuilen te vermijden, verwachtingen bespreekbaar te maken en afspraken te vertalen naar een stabiele basis. Zo ontstaat er rust, duidelijkheid en een gezonde toekomst voor beide partijen.

Minder scheidingen, meer complexiteit: de waarde van de menselijke maat

Met 25.386 echtscheidingen in 2024 is het aantal huwelijksontbindingen licht gedaald. Achter dit stabiele cijfer gaat echter een complexere werkelijkheid schuil. De vraag is niet langer óf mensen scheiden, maar hoe zij dit doen in een tijd van maatschappelijke en financiële druk.

De drie centrale thema’s van dit jaar laten dat duidelijk zien:

1. De woonscheiding – van uitzondering tot noodgedwongen realiteit, vooral in regio’s met een krappe woningmarkt. Het vinden van een nieuw thuis is vaak de eerste horde na de scheiding.
2. De grijze scheiding – met 44% van alle scheidingen geen niche meer, maar een structurele trend. Financiële en emotionele complexiteit vragen hier om zorgvuldige begeleiding.
3. Duurzame financiële afspraken – belangrijker dan ooit. Een eenvoudige verdeling volstaat niet; alleen duidelijke en toekomstbestendige afspraken voorkomen problemen later.

Wat deze trends verbindt, is de verschuiving in behoefte. Tijdens corona lag de nadruk op snelheid, efficiëntie en weinig fysiek contact via online scheiden. Nu vragen situaties vaker om maatwerk, persoonlijke begeleiding en oog voor de bredere context.

De Nationale Echtscheidingsmonitor 2025 laat zien dat de menselijke maat terug is. De rol van de lokale mediator die de juridische kaders kent, maar ook de regionale context begrijpt en de tijd neemt voor zowel financiële als emotionele puzzels, is onmisbaar.

Een goede scheiding is vandaag de dag een zorgvuldig proces. Het is de eerste investering in een stabiele en respectvolle toekomst voor beide partners.