Wanneer kan ontheffing of ontzetting van het ouderlijk gezag plaatsvinden?

Als ouders met ouderlijk gezag niet in staat zijn om hun kind op te voeden en te verzorgen of als zij zich misdragen tegenover hun kind, kunnen zij uit het ouderlijk gezag ontheven of ontzet worden.

Ontheffing van het ouderlijk gezag
Als de ouders die met het ouderlijk gezag zijn belast, niet meer in staat zijn om hun kind op te voeden en te verzorgen, krijgt een ander voor onbepaalde tijd het wettelijk gezag over het minderjarige kind.

Een voorbeeld.
Ans en John zijn belast met het ouderlijk gezag over Johnny en Kim. De ouders krijgen al jaren hulp bij de opvoeding vanuit Bureau Jeugdzorg, omdat zij, mede door een drankprobleem van John, de opvoeding niet alleen aankunnen.

Sinds een aantal maanden verslechtert de situatie. John raakt zijn baan kwijt door zijn drankprobleem. Hierdoor ontstaan er thuis veel spanningen. De kinderen worden hierdoor verwaarloosd. Ze komen te laat of niet op school. De kinderen krijgen onregelmatig en slecht te eten.

Bureau Jeugdzorg rapporteert dit aan de Raad voor de Kinderbescherming. De situatie is volgens de Raad voor de Kinderbescherming dusdanig alarmerend dat er een verzoek tot ontheffing ouderlijk gezag wordt ingediend.

In dat geval wordt het wettelijk gezag meestal uitgeoefend door Bureau Jeugdzorg. Deze organisatie oefent in dat geval de voogdij over het kind uit. Het kind wordt opgevoed in een pleeggezin of tehuis. De oorspronkelijke ouders hebben dan officieel niets meer over het kind te vertellen, maar blijven wel zo veel mogelijk bij hem betrokken.

De ontheffing kan in principe niet worden uitgesproken als een ouder zich hiertegen verzet. Hier zijn wel weer enkele uitzonderingen op, dit noemt men dan ‘gedwongen ontheffing’.

Ontzetting uit het ouderlijk gezag
Als ouders zich verwijtbaar misdragen tegenover hun kind, kunnen zij uit het ouderlijk gezag ontzet worden. Het gezag over het kind wordt dan meestal overgedragen aan het Bureau Jeugdzorg. Dit bureau oefent dan de voogdij over het kind uit. Het kind gaat naar een pleeggezin of tehuis. De rechter kan de ontzetting alleen uitspreken als hij dit in het belang van het kind noodzakelijk vindt.

In geval van ontheffing en ontzetting kunnen de ouders na verloop van tijd de rechter vragen om in hun gezag hersteld te worden. De Raad voor de Kinderbescherming kan dit ook aan de rechter voorstellen. Als de rechter ervan overtuigd is dat de ouders weer voor hun kind kunnen zorgen en dit in het belang van het kind is, zal hij hun het gezag teruggeven.

Wanneer eindigt het (ouderlijk) gezag?
Het ouderlijk gezag eindigt in de volgende gevallen:

• als het kind 18 jaar wordt. In dit geval blijven de ouders wel onderhoudsplichtig tot het kind 21 is.
• als het kind trouwt voordat het 18 jaar wordt. Hiervoor is een speciale toestemming nodig, omdat het kind door het huwelijk meerderjarig wordt.
• als het kind als alleenstaande moeder van 16 of 17 jaar de rechter verzoekt haar meerderjarig te laten verklaren, zodat zij zelf het ouderlijk gezag over haar kind op zich kan nemen.
• als tenminste één ouder bij een echtscheiding verzoekt het gezag van hem/haarzelf of de andere ouder te beëindigen.
• door ontheffing of ontzetting uit het ouderlijk gezag.

Heeft u kinderen onder de 18 jaar en gaan u en uw partner uit elkaar? Wij helpen u graag. Bekijk hier ‘Scheiden & kinderen‘.