Verzekeringsplicht voor zorgverzekeringen

Iedereen die in Nederland ingezetene is, is verplicht om een zorgverzekering af te sluiten. U bent ingezetene in Nederland als u in Nederland woont en u hier uw maatschappelijke leven heeft. Ook niet-ingezetenen die loonbelasting in Nederland betalen (bijvoorbeeld grensarbeiders) moeten zich verplicht verzekeren.

Verder moeten ook kinderen tot 18 jaar en meerderjarigen die onder curatele, bewind of mentorschap zijn gesteld verplicht verzekerd worden. Hun wettelijke vertegenwoordigers hebben de plicht om dat voor hen te doen.

Op de verzekeringsplicht zijn een aantal uitzonderingen:

• Militairen in actieve dienst
• Personen die vanwege principiële bezwaren geen zorgverzekering wilt afsluiten. U moet dit dan wel melden bij de Sociale Verzekeringsbank.
• Gedetineerden, de minister van Justitie is verantwoordelijk voor hun zorg
• Illegalen
• Personen die in het buitenland werken

Als u twijfelt of u wel verzekerd bent of moet zijn, neem dan contact op met het CVZ. Deze instantie kan u vertellen of u verzekeringsplichtig bent. Als u namelijk verzekeringsplichtig bent en u verzekert zich niet tijdig, dan loopt u het risico dat u een boete moet betalen.Ingangsdatum zorgverzekering

Ingangsdatum zorgverzekering

De zorgverzekering gaat in op het moment dat uw verzoek tot sluiten van de zorgverzekering de zorgverzekeraar heeft bereikt. Vanaf dat moment bent u ook premie verschuldigd. Wanneer de datum van een bepaalde medische behandeling vóór de ingangsdatum van de zorgverzekering ligt, heeft u geen recht op een vergoeding. Stel dus zonodig een (dure) behandeling nog even uit.

Als in de verzekeringsvoorwaarden is bepaald dat de verzekering ingaat binnen vier maanden nadat de verzekeringsplicht is ontstaan, werkt deze ingangsdatum terug tot en met de dag waarop de plicht is ontstaan. Wanneer u zich echter pas vijf maanden na het ontstaan van de verzekeringsplicht aanmeldt, kunt u geen beroep meer doen op deze bepaling. Uw zorgverzekering gaat dan pas in op de dag dat u zich hebt aangemeld bij de zorgverzekeraar. Zorg er dus voor dat u zich op tijd aanmeldt.

Boete bij geen zorgverzekering

Als u niet op tijd een zorgverzekering afsluit, moet u er rekening mee houden dat het CVZ u een boete (in vaktaal: een bestuurlijke boete) oplegt van 356,49 euro.

U kunt daarbij in een van de volgende categorieën vallen:

1. U moet zich voor het eerst verzekeren, maar u doet dit niet (op tijd). U bent namelijk verplicht om binnen vier maanden na het ontstaan van de verzekeringsplicht een zorgverzekering af te sluiten. U vestigt zich bijvoorbeeld op 1 februari in Nederland en gaat hier aan het werk. U moet dan uiterlijk op 1 juni een zorgverzekering hebben afgesloten.
2. U was al eerder verzekerd maar u heeft uw zorgverzekering beëindigd en geen nieuwe zorgverzekering meer afgesloten.

U krijgt de boete opgelegd als u niet binnen drie maanden nadat u van het CVZ een brief ontvangen heeft dat u een zorgverzekering moet afsluiten, deze zorgverzekering ook daadwerkelijk hebt afgesloten. Als u vervolgens niet binnen drie maanden na de eerste boete een zorgverzekering afsluit, dan krijgt u een tweede boete van 356,49 euro opgelegd. 

Als u het niet met deze boete eens bent, kunt u binnen zes weken bezwaar maken bij het CVZ.

Geen of lagere boete bij bijzondere omstandigheden

In bijzondere omstandigheden wordt u geen of een lagere boete opgelegd. Zo zal er geen boete worden opgelegd als:

• de overtreding u, door uw psychische gesteldheid of verstandelijke
  vermogens, niet kan worden aangerekend. Denk hierbij aan ernstige ziekte of overlijden van uw partner of kinderen. U moet dit aantonen met een
  ondertekende verklaring van uw behandelend arts, medisch specialist,
  psycholoog of maatschappelijk werker
• u een verzekeringsovereenkomst heeft gesloten waarbij u dacht dat het een zorgverzekering was, terwijl later vast komt te staan dat deze verzekering geen zorgverzekering is
• u, door mededelingen van een zorgverzekeraar, denkt dat er een zorgverzekering is gesloten, maar later blijkt dat dat niet geval is geweest
• de zorgverzekering is beëindigd, maar u dat redelijkerwijs niet hebt kunnen weten.

Het CVZ gaat er daarbij wel vanuit dat:

• U moet weten dat u verplicht bent om u aan te melden voor een zorgverzekering.
• U deskundig advies inwint als u de inhoud van brieven van zorgverzekeraars niet begrijpt (bijvoorbeeld omdat u de Nederlandse taal onvoldoende beheerst)
• U ervoor zorgt dat iemand anders uw zaken behartigt als u langere tijd niet in staat bent uw belangen te behartigen

Een boete kan verlaagd worden als u, vanwege uw financiële situatie, niet in staat bent om de boete binnen een jaar na oplegging te voldoen. U zult dat dan wel moeten bewijzen. Het CVZ kan hierbij vragen om volledige inzage in uw financiële positie.

Als het CVZ van mening is dat u de boete niet binnen een jaar kunt terugbetalen dan zal het CVZ de boete vaststellen op een bedrag dat u wel binnen een jaar na oplegging kunt betalen.

De boete wordt verder maximaal vastgesteld op het bedrag van:

• het aanwezige vermogen, en
• 80% van uw betalingscapaciteit

Het vermogen en uw betalingscapaciteit worden vastgesteld op basis van speciale regels die het CVZ hiervoor heeft opgesteld.

De bestuurlijke boete wordt verlaagd tot nul als:

• u failliet bent
• op u de schuldsaneringsregeling natuurlijke personen van toepassing is (WSNP)
• u schuldhulpbemiddeling voor natuurlijke personen ontvangt (de
• zogeheten minnelijke schuldsanering)
• u en/of uw eventuele partner, met wie u een gezamenlijke
  huishouding voert, de maximale zorgtoeslag ontvangt
• u niet beschikt over vermogen of betalingscapaciteit.

De bestuurlijke boete wordt niet verlaagd als:

• u onverantwoorde uitgaven hebt gedaan en daarvoor geen bevredigende
  verklaring kunt geven
• het u kan worden aangerekend dat u de boete niet kunt betalen. U weet bijvoorbeeld dat er een boete zal worden opgelegd en u doet toch uitgaven waardoor u de boete niet meer kunt betalen.

Om voor verlaging van de boete in aanmerking te komen moet u een verzoek indienen bij het CVZ. Het formulier daarvoor kunt u opvragen bij uw zorgverzekeraar of bij het CVZ.